میدان نقش جهان، برگی از تاریخ عصر صفوی
میدان نقش جهان اصفهان یکی از مهمترین آثار تاریخی و فرهنگی اصفهان و ایران بشمار می رود که بناهای تاریخی متعددی در اطراف آن قرار دارند. این میدان در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی جزو آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۵۸ جزو آثار جهانی یونسکو قرار گرفت.
برای مطالعه مقالات بیشتر اینجا کلیک کنید.
درباره میدان نقش جهان
میدان نقش جهان تا پیش از انقلاب با نام میدان شاه شناخته می‌شد و پس از آن نامش به میدان امام تغییر کرد. از دیگر نام های میدان نقش جهان در طول تاریخ می‌توان به میدان بزرگ، میدان اصلی، میدان نو، میدان قصر و میدان سلطنتی اشاره کرد.
پیش از زمان صفویه در محل میدان باغی زیبا به نام «نقش جهان» قرار داشت. این باغ نام خود را از شهری در آذربایجان گرفته بود که آن شهر امروزه نخجوان نام دارد. پرشکوه‌ترین دوران تاریخی این میدان به دوره شاه عباس صفوی باز می‌گردد. شاه عباس با انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان، بناهای تاریخی این میدان را بنا کرد و باعث رونق اقتصادی و گسترش بازار درآن شد. میدان تازه بنا شده را در این زمان «میدان نو» نامیدند.
بعدها با گسترش میدان در زمان شاه عباس دوم و بزرگ‌تر شدن آن، نام میدان نو را به نقش جهان تغییر دادند. در ساخت این میدان از میدان عتیق که میدانی قدیمی در اصفهان بود، الگوبرداری شده است.
طول میدان نقش جهان بیش از ۵۰۰ متر است و عرض آن به ۱۶۰ متر می‌رسد. دور میدان را ۲۰۰ حجره در دو طبقه پوشانده‌اند و چهار بنای تاریخی ارزنده در قسمت‌های مختلف آن خودنمایی می‌کنند. در طول دوره‌های گذشته طاق‌هایی در اطراف میدان برای محافظت از بناها ایجاد کردند که با مرور زمان به حجره‌های امروزی بدل شده است.
تاریخچه میدان نقش جهان
پیش از به قدرت رسیدن دولت صفویه، در محل میدان نقش جهان باغی بزرگ وجود داشت و در بخش میانی میدان، که «در کوشک» نامیده می‌شد، بناهای نظامی از دوره تیموریان و آق قویونلوها وجود داشت. این قسمت بخش غربی میدان امروزی بود که اکنون عمارت عالی قاپو در آن قرار دارد. از زمان حکومت سلجوقیان، این میدان محل برگزاری جشن‌های ملی مانند نوروز و جایگاه اعدام محکومان بود. در زمان صفویان با تغییر پایتخت از قزوین به اصفهان، دوران جلال و شکوه این میدان آغاز و محوطه آن محل استقرار ساختمان‌های دولتی و کاخ شاه شد.
شاه عباس صفوی با هدف گسترش شهر به‌سمت قسمت جنوبی آن در حاشیه زاینده‌رود، با به کار گماشتن معماران ماهری مانند استاد محمدرضا و علی اکبر اصفهانی، بنای اولیه این میدان را پایه‌گذاری کرد.
پایه اولیه شکل امروزی میدان امام در سال ۱۰۱۱ قمری بنا شد و به‌تدریج تا سال ۱۰۲۵ ساخت میدان و بناهای آن به پایان رسید. کار تزئین مسجد و بناها از سال ۱۰۲۵ قمری آغاز شد و تا زمان حکومت دو تن از جانشینان شاه عباس ادامه پیدا کرد اما در زمان آخرین پادشاهان صفوی، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین، میدان نقش جهان شکوه خود را از دست داد.
در زمان حکومت پهلوی اول، رضاخان شروع به بازسازی بناهای تاریخی و حجره‌های اطراف نقش جهان کرد و رونق اقتصادی به بازار نقش جهان برگشت. در زمان رضاخان، این میدان درفهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسید. از این زمان تا به امروز همچنان از میراث گران‌بهای تاریخی در این میدان حراست می‌شود.
جاهای دیدنی میدان نقش جهان
میدان نقش جهان اصفهان یکی از مهمترین مراکز گردشگری و دیدنی در اصفهان و ایران محسوب می شود. همه ساله مسافران و گردشگران داخلی و خارجی زیادی برای بازدید از بناهای تاریخی و دیدنی های آن به این شهر سفر می کنند.
در ادامه به معرفی بناهای تاریخی اطراف این میدان زیبا در اصفهان می پردازیم.
کاخ عالی قاپو
کاخ عالی قاپو در اصفهان از زیباترین نمونه‌های معماری دوره صفویان به شمار می‌آید. عمارت عالی قاپو با معماری برجسته و تزیینات قابل‌توجه از هنرمندان سرشناس ایرانی، توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می‌کند. از مهمترین بخش‌های کاخ عالی قاپو می‌توان به سر در ورودی کاخ، تالارهای مجلل، تالار موسیقی در بالاترین طبقه و آثار هنری برجسته در نقاط مختلف عمارت عالی قاپو اشاره کرد. پایه‌های اصلی این عمارت، بر چوب بنا شده‌اند و همین بر جذابیت معماری کاخ عالی قاپو می‌افزاید.
برای مطالعه مقالات بیشتر اینجا کلیک کنید.
مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله اصفهان مسجدی تاریخی و معروف در این شهر است که قدمت آن به قرن یازدهم برمی گردد. این مسجد که در فهرست میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده است، قرار دارد. این مسجد را می توان یک نمونه ی عالی از معماری و کاشیکاری تمام دوران دانست.
سردر بازار قیصریه میدان نقش جهان اصفهان
سردر بازار قیصریه میدان نقش جهان اصفهان به ورودی بازار میدان نقش جهان اطلاق می گردد. این سردر ورودی اصلی بازار اصفهان در قدیم بوده و در قدیم سه طبقه بوده است. سردر بازار قیصریه اکنون دو طبقه دارد. ورودی اصلی بازار دارای یک درب اصلی بزرگ، چهار درب فرعی و یک حوض در مقابل خود است.
برای مطالعه مقالات بیشتر اینجا کلیک کنید.
مسجد امام اصفهان
مسجد امام، در اصفهان، یکی از مهمترین بناهای عصر صفویه است که پیش‌تر به نام‌های مسجد شاه، مسجد سلطانی جدید و جامع‌ِ عباسی شهرت داشت. این بنا از شاهکارهای معماری، کاشیکاری و نجاری در قرن یازدهم هجری است. مسجد امام، نمایانگر اوج هزار سال مسجدسازی در ایران به شمار می‌رود.
برای مطالعه مقالات بیشتر اینجا کلیک کنید.